Aort anevrizması nedir?

Kalbin sol karıncığından çıkan ve vücuttaki tüm damar ağının kaynağı olan aort, en büyük atar damardır. Çıkan aorta, arkus aorta, torasik aorta ve abdominal aorta olmak üzere bölümlere ayrılır. Balonlaşma olarak tabir edilen aort anevrizmasında; aorta çapı 1.5 katından çok genişler. Damar duvarındaki elastik liflerin hasara uğraması, aortanın elastikliğini azalttıktan sonra sertleştirir. Bundan dolayı aortanın mekanik travma ve zedelenmeye karşı duyarlılığı artar ve yapısal değişikliklere bağlı aort damarı genişlemesi meydana gelir. Aort damarı genişlemesinin tedavisi vardır ve zamanında müdahale çok önemlidir.

Aort anevrizması belirtileri nelerdir?

Aorta anevrizması belli bir büyüklüğe gelene dek belirti vermez ve şikayete yol açmaz. Sinyal veren büyüklüğe eriştiğinde, gözlemlenen aort genişlemesi belirtileri ve bulguları şöyledir:

• Baskı etkisi: Aort genişlemesi ile meydana gelen anevrizma; belli bir boyuta gelince çevresindeki dokulara bası oluşturur ve bazı belirtileri açığa çıkarır.  Bu belirtiler anevrizmanın yerine göre değişiklik gösterebilir.
• Fistül: Gitgide büyümekte olan anevrizma; çevre damar veya organların duvarını inceletebilir.
• Yırtılma: Ölümcül olup, ilk belirti olarak karşımıza çıkabilir.
• Diseksiyon: Kanın basınç ile en içerideki tabakada gelişen bir yırtıktan yeni ve yalancı bir yol yaratarak ilerler. Diseke olmuş damar duvarı zayıflamış hale geleceğinden, rahat bir şekilde dışarı doğru da yırtılabilir. Yalancı yol devamında bu bölgeden çıkan damarlar tıkanır ve organlara giden kan akışı bozulur.
• Tanı: Aaort damarı genişlemesi belirtileri değerlendirildikten sonra kesin tanı; Us, BT anjiyografi ve MRI anjiyografi ile konur.

Aort damar genişliği kaç cm olmalıdır?

Yaş, cinsiyet ve kilo gibi faktörlere bağlı değişmekle beraber; sağlıklı bir bireyin ana aort damarı yaklaşık 2.0-2.5 cm civarındadır. Bu 20 ila 25 mm’ye eş değerdir. Anevrizma oluşumlarında; 4.4 cm’den büyük genişlemeler; yıllık US taramasını gerektirir ve kontrol önemlidir.

Abdominal aort anevrizması nedir?

Andominal aorta; karın zarının altında başlayarak, iki bacak atar damarının ayrıldığı noktada sonlanır. Göğüs anevrizmasından daha yaygın görülen abdominal aort anevrizması; 65 yaş üstü erkeklerde %5, kadınlarda ise %2 civarında rastlanır. Aort damarında genişleme hızında artış olursa eğer, yırtılma ile aort damarı patlaması ve buna bağlı ölüm riski meydana gelebilir. Hızlı müdahale elzemdir, aksi takdirde şok ve ölüm ile sonuçlanma ihtimali vardır.

Abdominal aort anevrizması belirtileri nelerdir?

Abdominal aort anevrizması vakalarındaki risk faktörleri şöyledir:

• Sigara
• Yaş
• Kalıtsal faktörler
• Hipertansiyon
• Hiperlipidemi
• Damar sertliği

Abdominal aorta anerizması yırtılma riski, büyüklük ile yakından ilişkilidir. 6 cm’den büyük olan anevrizmalar yıl içinde %20 oranında yırtılırken, büyüme oranı ise yılda 2.6 mm civarındadır. 

Abdominal aort anevrizmasının tedavisi nasıl yapılır?

Aort damarı genişlemesi için açık cerrahi veya endovasküler tedavi planlanmaktadır.

• Medikal tedavi ve takip: Betabloker ilaç uygulanmakta ve karında anevrizma belirtilerine neden olan; hipertansiyon, hiperlipemi ve sigara gibi risk unsurları kontrol altına alınmaktadır. Aynı zamanda; aort çapı 2.5 cm üstünde olup da şikayeti bulunmayan hastalar US ve BT ile izlenmektedir. 
• Endovasküler tedavi: Endovasküler tedavi, damar içinden yapılan ve damarın içine stent yerleştirilerek anevrizmaya müdahaleyi ifade eder. Bu operasyonda cerrahi kesiye ve derin uykuya neden olacak anesteziye ihtiyaç duyulmaz. Çoğu zaman lokal anestezi yeterli olur. 
• Cerrahi tedavi: Dacron tub greft, ilgili aort alanına yerleştirilmekte ve büyük damarlar greft ile ilişkilendirilmektedir. Cerrahiden önce detaylı değerlendirme önemlidir. Abdominal aort anevrizması varlığında, koroner arter hastalığının görülme oranı da yüksektir. Tedavi edilmemesi veya geciktirilmesi halinde koroner arter hastasındaki operasyon mortalitesi yüksek olur. Kadınlardaki aorta yırtılma riski ve küçük olan anevrizmaların yırtılmaya olan eğilimi daha fazladır. 

Torasik aorta nedir?

Torasik aorta anevrizması, abdominal aort anevrizmasına nazaran daha az görülmektedir. Belirti vermediğinden dolayı, rastlantı sonucu tespit edilmektedir. Büyüyen anevrizma, göğüs boşluğundaki damar ve organlara baskı yapar. Çeşitli komplikasyonlara yol açabilir, bundan önce gereken tedbir ve önlemler alınmalıdır.

Torasik aorta anevrizması tedavisi nasıl yapılır?

Torakal aort anevrizmasındaki tedavi kararı; yalnızca damar çapının değerlendirilmesiyle verilmez. Kontrolden kontrole büyüme hızı, yakınma hissi, yırtılma meydana gelmesi gibi unsurların değerlendirilmesi gerekir. Karında aort anevrizması belirtileri ile benzerlik gösteren torasik aorta anevrizması, tedavide de benzer yönlere sahiptir. Tedavi uygun görüldükten sonra 2 yöntem vardır; bunlar cerrahi ve anjiyografi ile tedavidir.

• Cerrahi yöntem: Aorta anevrizmalarının standart tedavisi, damarın değiştirilmesidir. Teknolojinin gelişmesiyle beraber yaygınlaşmaya başlayan girişimsel tedaviler, aort anevrizmalarını de içine almıştır. Cerrahi tedavi kalpten çıkış bölgesindeki aort anevrizmalarında tek seçenektir
• Anjiyografi: Anjiyografi ile damara girildiğinde yerleştirilen stentler, diğer damar stentlerine göre daha büyüktür. Bu stentler, aynı zamanda diğer stentlerden farklı olarak bir kumaş ile kaplı ve daha geniştir. Çapı 3-4 cm civarındadır. Tedavinin amacı; genişlemiş bölgeye koyulan bu stentler ile genişleyen bölgeyi devre dışı bırakmak ve olası damar yırtılmalarını önlemektir. En önemli avantajları; kolay olması, kısa sürmesi ve yatış süresinin az olmasıdır. Tedavinin her hasta için uygun olmadığı; yalnızca anatomik yapısı uygun olan hastalarda tercih edilebileceği unutulmamalıdır.